En yaygın metabolik kemik hastalığı olan ‘osteoporoz’, düşük kemik kütlesi ve kemik mikro yapısının bozulması ile karakterize, kemik kırılganlığının ve kırılma olasılığının artmasına neden olan bir iskelet sistemi sorunudur.
Bugün dünyada 200 milyondan fazla insanda osteoporoz olduğu iddia edilmektedir. Son yıllarda Türkiye’de yapılan bir çalışmada; 50 yaşın üzerindeki her dört kişiden biri osteoporoz hastasıdır. Osteoporoz, yaşam beklentisi arttıkça daha büyük ve daha değerli bir halk sağlığı sorunu haline geliyor.
Ciddi bir travma olmaksızın kolay düşme veya zorlanma ile oluşabilen kırıklar, osteoporozun neden olduğu en değerli sorunlardan biridir. Bu nedenle osteoporozun kırılmaya neden olmadan erken dönemde teşhis edilmesi, gerekli önlem ve tedavilerle kontrol altına alınması büyük önem taşımaktadır.
Acıbadem Altunizade Hastanesi Spor Hekimliği Uzmanı Dr. Uğur Dilcikik, Kemik kütlesinin korunmasında ve gelişmesinde kilit rol oynayan sporun osteoporoz hastalarında da büyük değer taşıdığına dikkati çeken, “Çünkü genel koruyucu önlemler ile kalsiyum ve D vitamini kullanımının yanı sıra osteoporoz oluşumu- kaynaklı kırıklar düzenli spor ile önlenebilir. Ancak her bireyin farklı özellikleri olduğu için egzersizlerin kişiye özel olması gerekir.
Doktorunuza başvurduğunuzdan emin olun!
Ergenlik döneminin bitmesiyle birlikte kemik gelişiminin yüzde 98’i tamamlanmış olur. Kemik kütlesi genellikle 20-40 yaşlarında sabit kalırken, 40-45 yaşından sonra yılda yüzde 0,5-1 oranında azalır. Bu nedenle büyüme döneminde yapılan egzersizler kemik oluşumuna yardımcı olurken yetişkinlik döneminde kemiğin korunmasına destek olur. Spor Hekimliği Uzmanı Dr. Uğur Diliçıkık ise antrenman programına başlayacak hastaların önceden kas-iskelet sistemi açısından mutlaka doktor tarafından değerlendirilmesi gerektiği konusunda uyarıda bulunarak, “Egzersizin de bir reçete olduğu unutulmamalıdır. “Bir doktor size ne, ne sıklıkta ve ne süreyle yapmanız gerektiğini söylediğinde egzersizler sağlıklı olabilir” diyor.
Yürüyün, dans edin, tenis oynayın
Osteoporoz hastalarına önerilen en etkili egzersizlerden biri tempolu ve hızlı yürüyüş! Bunun nedeni yürümenin sadık olması, herkes tarafından kolayca yapılabilmesi ve hareketliyken kemik üretimini de uyarmasıdır. Çalışmalar, egzersiz için tempolu yürümenin kalça kırığı riskini yüzde 30 azalttığını göstermiştir. Bu nedenle mümkünse haftanın en az 3-4 günü, her gün 30 dakika tempolu yürümeyi alışkanlık haline getirin. Bire bir tenis, dans ve ağırlık çalışmaları, kemik üretimini uyardıkları için osteoporoz için önerilen egzersizler arasındadır. Ancak, omurilik kırılmaları için yüksek risk grubundaysanız, omurga üzerindeki baskıyı artıracağı için koşma gibi yüksek etkili sporlardan kaçınmak önemlidir.
İleri osteoporoz ‘su sporları’
Yüzmek için suda uygulanan egzersizler kemik üzerinde yeterli yerçekimi yükü oluşturmadığından genellikle osteoporoz hastalarında etkili olmaz. Ancak günlük yaşam aktivitelerinde pekiştirme ve rahatlık sağlaması, dengeyi güçlendirmesi ve dolayısıyla düşme riskini azaltması nedeniyle ileri derecede osteoporoz hastalarında tercih edilebilir.
Düşme riskinden kaçınmak için
Osteoporoza bağlı kırıkların çoğu düşmelere bağlıdır. Spor Hekimliği Uzmanı Dr. Uğur Dilicikik, En sık yaşanan konut kazasının düşme olduğunu kaydederek, “Osteoporozlu hastalarda postür kontrolünün bozulduğu biliniyor. Bu nedenle düşmeyi önlemek için evde kolaylıkla yapılabilecek denge-koordinasyon ve kuvvetlendirme egzersizleri önerilir. “Bir gözden geçirme, kombine egzersiz tedavilerinin düşmeleri yüzde 30’a kadar azaltabileceğini belirtiyor.”
Tai-chi duruş kontrolü için önemlidir
Duruş kontrolünün sağlanması düşme riskini büyük ölçüde engeller. Araştırmalar, tai-chi gibi derin duyusal egzersizlerin de duruş kontrolünü güçlendirmede etkili olduğunu göstermiştir. Spor Hekimliği Uzmanı Dr. Uğur Dilicikik, Tai-chi egzersizlerinin aerobik antrenmanın klasik bir şekli olduğunu belirterek, “Tai-chi egzersizleri genellikle düşük-orta yoğunluktadır ve tempolu yürüyüşe benzer. Bu nedenle yaşlılar veya kronik hastalığı olanlar güvenle yaptırabilir.”
Osteoporoz hastalarında sporun 5 değerli hedefi!
Spor Hekimliği Uzmanı Dr. Uğur Diliçıkık, osteoporoz hastalarında sporun 5 değerli hedefini şöyle sıralıyor:
- Artan kas kütlesi ve gücü
- Denge yeteneğinde artış
- Kemik kırığı riskinin azaltılması
- Duruşu düzeltme veya iyileştirme
- ağrıyı azaltmak
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
